Cemal Süreya’nın Biyografisi
Cemal Süreya 1931 yılında Erzincan’da doğmuştur. Asıl adı Cemalettin Seber’dir. Dersim İsyanı sonrası ailesiyle Bilecik’e gönderilmiştir. Tüm bu yaşadıkları, onu gurbet, özlem, göç, kayıp gibi konularda yazılar yazmaya itti.
Ortaöğretimini Haydar Paşa Lisesi’nde tamamladı. Ankara Üniversitesi’nde Siyasal Bilgiler Fakültesi Maliye ve İktisat Bölümü’nü bitirdi. Maliye Bakanlığı’nda müfettişlik yaptı ve çeşitli görevlerde bulunduktan sonra 1982’de emekli oldu. 9 Ocak 1990’da ise İstanbul’da vefat etti.
Cemal Süreyya’nın Edebi Kişiliği
Cemal Süreyya, İkinci Yeni akımını benimsemiş birisidir. Aşk, erotizm, yaşama sevinci, hüzün gibi konulara yönelmiştir. Özgün ve beklenmedik bir dil kullanmıştır. Bu dili sayesinde eleştirmen, denemeci ve çevirmen olarak çalışmıştır. Fransız edebiyatından çok çeviri yapmıştır ve Papirüs isimli dergi çıkarmış, edebiyata katkılarda bulunmuştur.
Onun ismi Ece Ayhan, Edip Cansever, Sezai Karakoç ve Turgut Uyar gibi isimlerle bir arada olmuştur. Yaşam merkezli düşünceleriyle estetik bir şekilde cesurca düşüncelerini ortaya koymuştur. Hem kendi acıları hem de toplumun acıları üzerinden üretimler yapmıştır. Göçebe kitabını hem bireysel hem toplumsal acılarını harmanlayarak yazmıştır. Folklor Şiire Düşman kitabıyla bireysel yaratıcılığa yaklaştı, klişelerden uzaklaştı. Şiirlerinde tekrara düşmekten çekindi ve kendini daima yenileyen bir şair oldu.
Cemal Süreya’nın Eserleri
Cemal Süreya’nın şiir kitapları Üvercinka, Göçebe, Beni Öp Sonra Doğur Beni, Sevda Sözleri, Sevda Sözleri, Sıcak Nal, Güz Bittiği kitaplarıdır. Düz yazı ve denemeleri Şapkam Dolu Çiçekle, Günler, Folklor Şiire Düşman, 99 Yüz kitaplarıdır. Çocuk kitapları ise Aritmetik İyi Kuşlar Pekiyi’dir. Düzyazı ve denemeleri Şapkam Dolu Çiçeklerle, Günler, Folklor Şiire Düşman ve 99 Yüz’dür. Çocuk kitabı ise Aritmetik İyi Kuşlar Pekiyi’dir.
Üvercinka, onun Türk edebiyatında büyük ses getirdiği kitabıdır. Yoğun lirizmin bulunduğu bu kitabı onun ilk şiir kitabıdır. Çeşitli imgeler ve dil oyunlarıyla İkinci Yeni’nin özelliklerini yansıtmıştır. Göçebe ise onun ikinci şiir kitabıdır. Bu kitabında yaşadığı sürgünün ve göçünün etkileri görülür, şiirlerinde karamsarlık hissedilir. Beni Öp Sonra Doğur Beni kitabı ile bireysel duygularını açık bir dille öne çıkarmıştır.
Sevda Sözleri, onun 1984 yılında bütün şiirlerini bir araya getirdiği kitabıdır. Bu kitabında 1950 ile 1980 arasındaki şiirlerini bir araya getirir. Sıcak Nal ve Güz Bittiği kitapları onun 1988 yılında, hayatının son dönemlerinde yazdığı iki kitabıdır. Bu kitaplarında sonbahara metaforları ve ölüme dair düşünceler yer almaktadır.
Düzyazı ve deneme eserleri ise onun hayata, topluma ve kendisine eleştirilerini içerir. Bu eserleri hem şiirsel bir ton taşır hem de topluma ışık tutar. Bu eserlerinden yola çıkarak onun iç dünyasına ulaşmak mümkündür. Folklor Şiire Düşman kitabında, şiirin bireysel yaratıcılıktan doğması gerektiğini savunur. Günler kitabında yaşadığı edebi ortamı, düşüncelerini ve iç dünyasını samimi bir şekilde dile getirir. 99 Yüz kitabı isi edebi isimlerin panoraması gibidir. Bu kitabında Oğuz Atay, Edip Cansever, Behçet Necatigil gibi isimleri özgün bir dilde anlatmıştır. Kitabında Oğuz Atay’ın yalnızlığını, anlaşılmamışlığını ve zekâsını anlatır. Edip Cansever’in varoluşsal sancılarını şiirlerine yansıtışının güzelliğini vurgular. Behçet Necatigil’i şiirlerindeki titizliğinden ve disiplininden dolayı takdir eder. Yani birçok isimi başarılarından dolayı kutlar ve değeri bilinen ya da bilinmeyen bütün yazarları anlatarak ayrı bir eser oluşturur.
Hem geçmişi hem geleceği göz eden tavırları, yaşam mücadelesi, verdiği eserler değerini okuyucuları okudukça daha fazla bulmuştur. Bu değer hâlâ yerini bulmaktadır ve bulmaya devam edecektir.
