Orhan Veli Kanık Hayatı
Orhan Veli Kanık, 12 Nisan 1914 yılında İstanbul’da dünyaya gelmiştir. Babası Mehmet Veli Bey, İzmir tüccarlarından Fehmi Bey’in oğludur. Babası Mızıka-yı Hümâyun’da klarnetçiydi, Cumhuriyet sonrasında Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası’nda şeflik yapmıştır. Bunun yanında Musiki Muallim Mektebi’nde armoni profesörü ve Ankara Radyosu’nda müdürlük de yapmıştır. Annesi Fatma Nigar Hanım’dır. Beykoz eşrafından bir aileye mensuptur. Kardeşleri Adnan Veli Kanık ve Fürüzan Yolyapan’dır.
Eğitimine Beşiktaş Akaretler İlkokulu’nda başlamış, Galatasaray Lisesi’nin ilkokul kısmında öğretimine yatılı olarak devam etmiştir. Ortaokul ve liseye Ankara’da devam etmiştir. Okuduğu lise olan Ankara Erkek Lisesi’ndeyken edebiyat hocasından etkilenip şiire ve edebiyata yakınlık duymuştur. Üniversitede ise İstanbul Üniversitesi’nde Felsefe Bölümüne başlamıştır fakat bölümünü yarım bırakmıştır.
Orhan Veli Kanık’ın Edebi Anlayışı
Orhan Veli Kanık, Melih Cevdet Anday ve Oktay Rıfat ile birlikte yayımladığı şiir kitabıyla “Garip” akımını başlatmasıyla bilinir. Bu akımla beraber aruz, mecaz, kafiye, teşbih gibi söyleyişleri daha basit ve halk diline yakın olacak şekilde kullanmaya çalışmışlardır. Bunun yanı sıra şiirlerinde hece ve aruz veznini terk etmiştir. Tema olarak genelde gündelik yaşam, insan ilişkileri, şehir hayatı ve doğa gibi temaları seçmiştir.
Kullandığı edebiyat dilinde ince bir mizah vardır. Gülmek onun için hayatın içinden bir şeydir ve bu anlayış edebi eserlerine de yansımıştır. Bu doğal duruşunu kazanırken Nasreddin Hoca’dan beslenmiştir. La Fontaine masallarını, Hamlet’i ve Venedik Tacir’ini Türkçe’ye çevirmiştir. Denemelerinde kullandığı ironik ve sade üslubuyla eleştiriler yapmıştır. Hem çevirmen hem yazar olması hem de eleştirel yanının güçlü olması onu daha da nitelikli hâle getirmiştir. Yaptığı bu edebî birikimler bugüne ulaşmıştır.
Onun edebî anlayışı ilk zamanlarda çok eleştirilmiştir fakat zamanla kabul görmüştür. Sonraki kuşağın şairleri de onun bu sadeliğinden etkilenerek eserlerini üretmiştir.
Orhan Veli Kanık’ın Eserleri
Orhan Veli’nin eser verdiği türler arasında şiir, deneme, tiyatro ve çeşitli derlemeler vardır. Garip, Vazgeçemediğim, Destan Gibi, Yenisi, Karşı kitapları onun şiir kitaplarıdır. Yaprak Dergisi Yazıları ise onun deneme ve yazılarıdır. Garip isimli şiir kitabını Melih Cevdet Anday ve Oktay Rıfat ile beraber çıkarmıştır. Geleneksel ölçüyü ve kafiyeyi terk edip yeniliklere atıldığı ilk kitaplarından birisi de Garip isimli kitabıdır. Vazgeçemediğim ise onun daha kişisel şiirlerinin olduğu, İstanbul, aşk, doğa ve hayat hakkında şiirler yazdığı şiir kitabıdır. Destan Gibi kitabı, onun eleştirel şiirlerini içerir. Şiirlerinde Kurtuluş Savaşı, Atatürk sevgisi ve Anadolu konularını işler.
Yenisi kitabı, Garip kitabının biraz daha gelişmiş versiyonu gibidir. Aşk ve bireysellik bu kitabında öncü konulardır. Karşı kitabı, ironiyi ve mizahı kullandığı kitabıdır. Memurluk, aşk ve hayat konuları etrafında döner.
Doğallığı ve samimiyeti sayesinde eserleri hâlâ güncelliğini korur ve edebi kişiliği örnek alınır.
